Ἀλλὰ πάλιν λέγουσιν, ἀφοῦ ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ ἡ ἐνέργεια διακρίνεται ἀπὸ τὴν οὐσίαν Αὐτοῦ τοῦ Πνεύματος, πῶς λέγετε, ὅτι οὐσιωδῶς κατῆλθε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον εἰς τοὺς Ἀποστόλους καὶ οὐσιωδῶς ἐνοικεῖ εἰς τοὺς πιστοὺς τὸ Ἅγιον Πνεῦμα; Ἀποκρίνονται οἱ Ὀρθόδοξοι, πρῶτον ὅτι ἡ θεία ἐνέργεια ἐκείνη τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ ἡ Χάρις δὲν εἶναι συμβεβηκός, ἀλλ’ οὐσιώδης καὶ ἀΐδιος· δεύτερον ὅτι δὲν διαιρεῖται τῆς οὐσίας, ἀλλὰ τὸν αὐτὸν λόγον ἐπιδέχεται, διὰ τὴν ἰδιότητα τῆς ἁπλῆς καὶ ἀσωμάτου φύσεως· καὶ τρίτον, διότι ἐκείνη ἡ ἐνέργεια δὲν εἶναι πρότερον δυνάμει καὶ ὕστερον ἦλθεν εἰς τὸ ἐνεργείᾳ. Διὰ τοῦτο λοιπὸν δικαίως καὶ πρεπόντως λέγεται, ὅτι οὐσιωδῶς ἐνοικεῖ εἰς τοὺς Ὀρθοδόξους τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ἤτοι ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ ἡ ἐνέργεια· ἡ ὁποία καὶ ἄκτιστος καὶ ἀΐδιος, καθὼς πολλάκις εἴπομεν καὶ οὐσιώδης καὶ Πνεῦμα Ἅγιον λέγεται, ἀλλὰ δὲν εἶναι ἡ αὐτὴ μὲ τὴν ὑπόστασιν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐπειδὴ ἡ ὑπόστασις καὶ ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄπειρος καὶ ἀδιαίρετος καὶ ἀχώρητος. Γράφει δὲ καὶ ὁ μακάριος Πέτρος· «Ἵνα διὰ τούτων γένησθε θείας κοινωνοὶ φύσεως» (Β’ Πέτρου α’ 4). Θείαν δὲ φύσιν ἐδῶ ἐννοεῖ τὴν θείαν ἐνέργειαν· ἐπειδὴ τῆς ὑπερθέου φύσεως πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κοινωνήσῃ κτίσμα; Πῶς ὁ Μωϋσῆς ἔλεγεν, «Ἐμφάνισόν μοι σεαυτόν;» (Ἐξόδ. λγ’ 18). Πῶς ὁ μακάριος Παῦλος πρὸς Τιμόθεον γράφει, ὅτι «ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων οὐδὲ ἰδεῖν δύναται;» (Α’ Τιμόθ. ϛ’ 16). Πῶς ὁ ἀγαπημένος τῶν Ἀποστόλων γράφει· «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε;» (Ἰωάν. α’ 18). Πῶς αὐτὸς ὁ ἴδιος Χριστὸς ἔλεγεν· «Οὐδεὶς τὸν Πατέρα ἐπιγινώσκει εἰμὴ ὁ Υἱός;» (Ματθ. ια’ 27). Πῶς ὁ Κύριλλος εἰς τὸν περὶ Τριάδος λόγον μαρτυρεῖ· «Ἡ παναγία καὶ σεπτὴ Τριάς, νῷ ἀνθρώπων καὶ Ἀγγέλων καὶ κτιστῇ φύσει ἀκατάληπτος»; Πῶς ὁ Δαμασκηνὸς ἐν τῷ ιγ’ τῶν δογματικῶν ἔγραψεν· «Ὁ τῇ φύσει ἀόρατος Θεός, ὁρατὸς ταῖς ἐνεργείαις γινώσκεται»;

Ἀδύνατον εἶναι λοιπὸν κτίσμα νὰ κοινωνήσῃ θείας φύσεως, ἀλλὰ τῆς Χάριτος τῆς δωρεᾶς κοινωνεῖ, καθὼς μαρτυρεῖ καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης· «Ἡ θεία φύσις τῇ μὲν οὐσίᾳ ὑπ’ οὐδενὸς τῶν ὄντων μετέρχεται, ταῖς δὲ δωρεαῖς ὑπὸ πάντων». Περὶ ταύτης τῆς πνευματικῆς δωρεᾶς καὶ Χάριτος καὶ ἐνεργείας καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν ἔλεγεν· «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος» (Ἰωάν. ζ’ 38). Τοῦτο δέ, λέγει ὁ ἐπιστήθιος, εἶπεν ὁ Χριστὸς περὶ τοῦ Πνεύματος, οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· «Οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι ὁ Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη» (Ἰωάν. ζ’ 39).