Τῇ Ι’ (10ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων ΜΗΝΑ τοῦ Καλλικελάδου, ΕΡΜΟΓΕΝΟΥΣ καὶ ΕΥΓΡΑΦΟΥ.

Φύλαττε λοιπὸν τὰ εὐαγγέλια ταῦτα, διότι θέλεις κάμει φίλον μέγαν τὸν ἀληθῆ καὶ ἀΐδιον Βασιλέα, ὅστις θὰ σὲ ἀξιώσῃ τοσαύτης προκοπῆς, ὅσην δὲν ἠμπορεῖ νὰ σοῦ δώσῃ βασιλεὺς ἐπίγειος». Ἐγερθεὶς ἐκ τοῦ ὕπνου ὁ Ἑρμογένης δὲν ἠννόησε τὴν ὀπτασίαν τὶ ἐσήμαινεν αὕτη, ἀλλ’ εἶπεν, ὅτι ἦτο ὄνειρον καὶ τοῦ ὑπέσχετο δόξαν ἐπίγειον καὶ τὰ τοιαῦτα.

Μετ’ ὀλίγας ἡμέρας, ἔφθασεν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ συνήχθη ὅλη ἡ χώρα εἰς τον αἰγιαλὸν νὰ τὸν προϋπαντήσουν μὲ σάλπιγγας, τύμπανα καὶ δόξαν πολλήν, σχεδὸν ὡς νὰ ἦτο αὐτὸς ὁ βασιλεύς. Συνώδευσαν δὲ αὐτὸν μὲ πολλὰς τιμὰς ἕως τὸ παλάτιον· πρὶν ὅμως διασκορπισθῇ ὁ λαός, ἐπῆγεν ὁ μακάριος Μηνᾶς πρὸς τὸν Ἑρμογένη, διὰ νὰ κηρύξῃ τὴν εὐσέβειαν, θαρρῶν ὅτι θέλει τὸν ἀκούσει ὡς φρόνιμος, νὰ ὠφεληθῇ τι καὶ τοῦ λέγει· «Χάρις εἰς τὸν ἕνα καὶ μέγαν Θεόν, καὶ μὲ τὴν πρόνοιαν Αὐτοῦ, ὡς φαίνεται, ὁ ὑψηλὸς σὺ καὶ περιφανὴς ἀφῆκες τὴν μεγάλην πόλιν καὶ ἦλθες εἰς ταύτην τὴν πενιχράν». Οὕτως εἶπεν ὁ Ἅγιος ἔχων κατὰ νοῦν νὰ καταισχύνῃ μετὰ ταῦτα τοὺς μιαρούς του θεούς. Ἀλλ’ ὡς ἤκουσεν ὁ Ἑρμογένης ἕνα Θεόν, διὰ νὰ μὴ φανῇ πρὸς τοὺς συκοφάντας ὅτι ἀκροάζεται τοὺς ἐχθροὺς τοῦ βασιλέως, ἔτι δὲ καὶ διὰ νὰ φανῇ ἀγριώτερος πρὸς τὸν Ἅγιον καὶ πρὸς τὸν βασιλέα εὐγνώμων, προσέταξε νὰ τὸν κλείσουν ἀμέσως εἰς τὴν φυλακήν, λέγων πρὸς τοὺς παρεστῶτας· «Αὔριον θέλει ἐννοήσει αὐτὸς ὁ μάταιος μύστης τοῦ Γαλιλαίου ποῖος εἶμαι ἐγὼ καὶ πόσος φίλος τῶν ἐχθρῶν τοῦ βασιλέως καὶ τῶν θεῶν καὶ ἐὰν εἶναι εἷς Θεός, ἢ πολλοί, ὅταν δοκιμάσῃ τὰ δεινὰ κολαστήρια ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα τὸν ἀναμένουσι».

Τὴν ἑπομένην, καθίσας ὁ ἔπαρχος εἰς ὑψηλότατον θρόνον, προστάσσει νὰ φέρουν τὸν Ἅγιον, ὅστις ἦλθε χωρὶς φόβον ἢ δειλίαν τινά, ἀλλὰ μὲ φαιδρὸν πρόσωπον. Λέγει δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἔπαρχος· «Εἶναι δίκαιον, Μηνᾶ, νὰ τιμᾷ ἕκαστος τοὺς θεοὺς καὶ τοὺς βασιλεῖς καὶ μάλιστα νὰ εἶναι εὐγνώμων πρὸς τοὺς εὐεργέτας ἀναγνωρίζων τὴν καλωσύνην, τὴν ὁποίαν τοῦ προσέφερον ἢ ὄχι;». Ὁ Ἅγιος ἀπεκρίνατο· «Πρέπον εἶναι, ὦ ἔπαρχε, νὰ εὐγνωμονῇ ἕκαστος τὸν εὐεργέτην, ἐφ’ ὅσον τοῦτο εἶναι πρὸς τὸ συμφέρον καὶ ὄφελος καὶ τῶν δύο· ἀλλ’ ὅταν ἡ εὐγνωμοσύνη βλάπτῃ τὰ μέρη ἀμφότερα, εἶναι δίκαιον νὰ γίνῃ τὸ συμφερώτερον. Τὸ νὰ τιμῶμεν τοὺς βασιλεῖς, εἶναι καλὰ καὶ ἅγια καμωμένον, διὰ τὴν ἀρχὴν καὶ ἐξουσίαν αὐτῶν, ὅταν καὶ αὐτοὶ τιμοῦν καὶ σέβωνται Ἐκεῖνον, ὅστις ἔδωκεν εἰς αὐτοὺς τὴν ἡγεμονίαν, ἤτοι τὸν ὄντως Θεόν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Μαξιμιανοῦ, ἡ διαφορὰ ὅμως αὕτη ἐξηγεῖται ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι κατὰ τὴν αὐτὴν ἐποχὴν ἐβασίλευε καὶ ὁ Μαξιμιανὸς καὶ ἄλλοι τινὲς ὡς ἐν συνεχείᾳ ἀναφέρομεν.

[2] Περὶ τῶν τότε βασιλευσάντων βλέπε λεπτομερέστερον ἐν τῷ βίῳ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου.

[3] Ἕδρα τοῦ Μαξιμίνου ὑπῆρχε τότε ἡ Ἀντιόχεια, ἐνῷ τοῦ Γαλερίου Μαξιμιανοῦ ἦτο ἡ Θεσσαλονίκη, ὡς ἀνωτέρω ἀναφέρομεν.

[4] Ἐτελεύτησε δὲ ὁ Μαξιμῖνος, ἐκεῖ εἰς τὴν Ταρσὸν τῆς Κιλικίας, μετὰ τὴν ἧτταν του ἀπὸ τὸν Λικίνιον κατὰ τὴν ἐν Περίνθῳ τῆς Θρᾴκης μάχην τοῦ ἔτους 313, δικαίαν λαβὼν ἀνταμοιβὴν τῆς κακίας του. Βλέπε σχετικῶς καὶ ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἐν τῷ βίῳ τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης, τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου.

[5] Τὰ ἅγια ταῦτα Λείψανα εὑρέθησαν εἰς τὴν θέσιν αὐτὴν μετὰ παρέλευσιν τετρακοσίων ἐτῶν. (Βλέπε τὰ περὶ τῆς εὑρέσεως ταύτης εἰς τὴν ιζʹ (17ην) Φεβρουαρίου, ὅτε ἑορτάζεται ἡ μνήμη αὐτῆς, ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).