Τῇ ΚϚ’ (26ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ Μετάστασις τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ, φίλου, παρθένου, ἐπιστηθίου καὶ ἠγαπημένου τοῦ Κυρίου, ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ ΘΕΟΛΟΓΟΥ.

Ἀλλὰ καὶ ὅταν συνελήφθη ὁ Κύριος ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων, ὁ θεῖος οὗτος Ἰωάννης ἠκολούθει αὐτόν, καὶ ἐμβῆκεν εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Ἀρχιερέως, καθὸ γνωστός του· καὶ ὅταν ἐσταυρώθη, αὐτὸς παρίστατο εἰς τὸν Σταυρὸν μετὰ τῆς Θεομήτορος. Καὶ ἡ μὲν Θεοτόκος ἤκουσε παρ’ αὐτοῦ τὸ «Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου», οὗτος δὲ ὁ Ἰωάννης ἤκουσε τὸ «Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου». Τούτου δὲ τοῦ λόγου τί ἄλλο ἠμπορεῖ νὰ γίνῃ μακαριώτερον; Ὅθεν ἀπὸ ἐκείνης τῆς ὥρας ἔλαβεν ἀξιοπρεπῶς εἰς τὸν οἶκόν του τὴν Μητέρα καὶ Παρθένον, ὁ κατὰ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα Παρθένος. Καὶ ὅταν δὲ ὁ Κύριος ἀνέστη, αὐτὸς προλαβὼν τὸν κορυφαῖον Πέτρον, καὶ παρακύψας πρῶτος εἰς τὸν τάφον, εἶδε τὰ ἐντάφια, καὶ τὸν ποθούμενον ἔβλεψε, καὶ παρ’ Αὐτοῦ αὐτὸς τὸ ἐμφύσημα δέχεται καὶ τῆς οἰκουμένης ὅλης προβάλλεται Ἀπόστολος. Αὐτὸς καὶ ἀναληφθέντα εἶδε τὸν Κύριον. Αὐτὸς ἔπειτα καὶ τὴν τοῦ Παρακλήτου ἐπιφοίτησιν ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν ἐδέχθη μετὰ τῶν ἄλλων συμμαθητῶν, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς Πεντηκοστῆς. Αὐτὸς τελευταῖον καὶ μέχρι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἔμεινεν εἰς Ἰερουσαλήμ, ὑπηρετῶν αὐτὴν εἰς ὅλα τὰ χρειαζόμενα.

Μετὰ τὴν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου σεβασμίαν εἰς οὐρανοὺς Μετάστασιν ἐξῆλθε καὶ ὁ θεῖος οὗτος Ἀπόστολος εἰς τὸ κήρυγμα, καὶ μετέβη εἰς τοὺς τόπους τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἥτις τοῦ ἔλαχεν εἰς τὸν κλῆρον διὰ νὰ κηρύξῃ τὴν τοῦ Σωτῆρος θείαν ἐνανθρώπησιν καὶ νὰ καλέσῃ τοὺς ἀνθρώπους εἰς μετάνοιαν καὶ εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ταῦτα μὲν λέγομεν συνοπτικῶς διὰ τὴν πρὸ τῆς ἐξόδου εἰς τὸ κήρυγμα ζωὴν τοῦ θείου τούτου Ἀποστόλου. Τὰ δὲ περὶ τῆς ἐν γένει δράσεώς του κατὰ τὰς περιοδείας του, καὶ ὅσα ἐδίδαξε καὶ ὅσα ὑπέστη, καθὼς καὶ περὶ τοῦ πῶς συνέγραψε τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν Εὐαγγέλιον καὶ τὰ περὶ τῆς θείας αὐτοῦ μεταστάσεως, θέλετε μάθει κατὰ πλάτος ἀπὸ αὐτὸν τοῦτον τὸν μαθητὴν καὶ συνέκδημον τοῦ θείου Ἰωάννου, τὸν Ἀπόστολον Πρόχορον, ὅστις συνέγραψεν ἰδιαίτερον βιβλίον ὑπὸ τὸν τίτλον «Αἱ Περίοδοι τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ ἠγαπημένου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου». Τὰς περιόδους ταύτας καταχωρίζομεν κατωτέρω, ἐν συνεχείᾳ τοῦ παρόντος καὶ διὰ πρώτην φορὰν ἐν τῷ Συναξαριστῇ, μεταγλωττισμένας δὲ εἰς γλαφυρὸν καὶ ἁπλοῦν ὕφος, χάριν τῆς τῶν πολλῶν ὠφελείας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τούτων βλέπε καὶ τὸ Συναξάριον τοῦ Ἀδελφοθέου Ἰακώβου κατὰ τὴν εἰκοστὴν τρίτην τοῦ Ὀκτωβρίου, ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας τὸ «ἕως ἔρχομαι» ἠννόησεν ὡς τὸν καιρὸν τῆς ἁλώσεως τῶν Ἱεροσολύμων, διότι ἔλευσις λέγεται πολλάκις ἡ ἐκδίκησις καὶ τιμωρία. Ἄλλοι δὲ τὸ ἑρμηνεύουσιν ὡς «ἕως τότε θέλω νὰ μένῃ ὁ Ἰωάννης εἰς Ἱεροσόλυμα, ἕως οὗ νὰ ἔλθω!» ἤτοι ἕως οὗ νὰ ἔλθω ἐν τῇ Κοιμήσει τῆς Μητρός μου διὰ νὰ παραλάβω τὴν ἁγίαν αὐτῆς ψυχήν, διότι μέχρι τότε ἔμεινεν ὁ Ἰωάννης εἰς Ἱεροσόλυμα, προνοῶν καὶ κηδόμενος τῆς Θεοτόκου, παραλαβὼν αὐτὴν εἰς τὰ ἴδια. Ἀφ’ οὗ δὲ ἐκοιμήθη ἐκείνη, τότε αὐτὸς ἐξῆλθεν ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα, καὶ ἐπῆγεν εἰς Ἔφεσον, κηρύττων τὸ Εὐαγγέλιον, ὡς εἴρηται ἀνωτέρω ἐν τῷ παρόντι Συναξαρίῳ. Ὁ δὲ Νικηφόρος Βλεμμίδης, εἰς τὸ πρὸς τὸν Θεολόγον τοῦτον ἐγκώμιον, περὶ τοῦ ὁποίου προείπομεν, λέγει, ὅτι αὐτὸς ὄχι μόνον μετέστη, ἀλλὰ καὶ ἀνέστη, κοιμηθεὶς μὲν καὶ ἀποθανών, εἶτα ὡς ἐν ριπῇ ἀλλαγείς, καὶ τὴν φθορὰν ἀποτινάξας καὶ ἀφθαρτισθείς. Θὰ ἔλθῃ δὲ πάλιν, λέγει, ἐν ἀφθάρτῳ σώματι ἵνα ἐλέγξῃ τὸν Ἀντίχριστον. Τοῦτο μαρτυρεῖ καὶ Ἰωάννης ὁ Εὐγενικός, ὁ ἀδελφὸς τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἐφέσου καὶ Εὐγενικοῦ, λέγων εἰς τοὺς οἴκους τοὺς ὁποίους ἐφιλοπόνησεν εἰς τὸν Θεολόγον ταῦτα· «Χαῖρε ὅτι μεταστάσεως συμμετέσχες ὡς Υἱός. / Χαῖρε ὅτι ἀναστάσεως, οἷα Λόγου ἀδελφός».