Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΤΡΥΦΩΝΟΣ καὶ Προεόρτια τῆς ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ.

Εἰς τοὺς λόγους τούτους τοῦ τυράννου ἀπεκρίθη ὁ Ἅγιος· «Ὅμοιοι αὐτοῦ νὰ γίνουν ὅσοι πιστεύουσιν αὐτὸν καὶ διὰ θεὸν τὸν νομίζουσι, διότι, καθὼς ὁμολογοῦσι τὰ βιβλία σας, αὐτὸς ἦτο γόης καὶ μάντις μιαρώτατος, καὶ δὲν ἀφῆκε καμμίαν ἀνομίαν καὶ εἶδος κακίας ἄπρακτον ὁ πάντολμος. Ὅταν δὲ ἀπέθανε τοῦ ἔστησαν χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ εἴδωλα ὅσοι ἐποθοῦσαν τὰ σιχαμερὰ καὶ πάσης αἰσχύνης πεπληρωμένα ἔργα του, ὀνομάζοντες αὐτὸν καὶ θεὸν διὰ νὰ δικαιολογήσουν μὲ τοῦτον τὸν τρόπον τὰς αἰσχρουργίας καὶ ἀσελγείας του. Οὕτως ἔπραξαν καὶ διὰ τοὺς ἄλλους ψευδωνύμους θεούς σας, εἰς τὴν πλάνην δὲ ταύτην ἀκολουθοῦντες καὶ σεῖς, ἀνοήτως, σέβεσθε ὕλην κωφὴν καὶ ἄψυχον, καταφρονοῦντες τὸν ἀληθῆ καὶ ζῶντα Θεόν, ὅστις τὸν οὐρανὸν ἐστερέωσε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσεν ἐπὶ τῶν ὑδάτων καὶ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἐποίησε· μετὰ δὲ ταῦτα ἔπλασε καὶ ἀνέπλασε τὸν ἄνθρωπον, ὡς φιλάνθρωπος. Διότι βλέπων ὅτι τὸν ἐπλάνησεν ὁ δαίμων καὶ τὸν ἐξώρισεν ὡς φθονερὸς ἀπὸ τὸν Παράδεισον, κατεδέχθη νὰ γίνῃ ἄνθρωπος καὶ ἐσταυρώθη καὶ ἐτάφη ἑκουσίως καὶ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν, ἀνῆλθεν εἰς τοὺς οὐρανούς, ἔνθα ὑμνεῖται ὑπὸ Ἁγίων Ἀγγέλων, ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, τὸ ὁποῖον αὐτὸς μόνος γνωρίζει, τότε θέλει ἔλθει καὶ πάλιν ἐξ οὐρανοῦ μὲ ἄρρητον δύναμιν καὶ δόξαν θεοπρεπῶς, ἵνα κρίνῃ τὴν οἰκουμένην ἅπασαν καὶ ἀποδώσῃ εἰς ἕκαστον κατὰ τὰς πράξεις του. Αὐτὸς εἶναι Θεὸς θεῶν, Βασιλεὺς ἁπάντων τῶν βασιλέων καὶ Κριτὴς ζώντων καὶ νεκρῶν δικαιότατος. Αὐτὰ δὲ ὅπου προσκυνεῖτε σεῖς διὰ θεοὺς εἶναι ἄψυχα ξόανα, ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων καὶ πονηρῶν δαιμόνων εὑρήματα καὶ σᾶς ὁδηγοῦν εἰς ἀπώλειαν».

Ταῦτα ἀκούσας ἐθυμώθη ὁ ἔπαρχος καὶ προστάσσει νὰ καταβιβάσουν τὸν Ἅγιον ἀπὸ τὸ ξύλον καὶ νὰ τὸν σύρουν δεδεμένον εἰς τὸ κυνήγιον ὅπου θὰ ἐπήγαινε. Τούτου γενομένου εἶχε πολλὴν ὀδύνην ὁ Ἅγιος, διότι ἐπεριπάτει ἀνυπόδητος καὶ οἱ πόδες του ἦσαν ξεσχισμένοι ἀπὸ τὴν προτέραν βάσανον, τότε δὲ πάλιν κατεξεσχίζοντο ἀπὸ τὰ ξύλα καὶ τὰς πέτρας ἐν μέσῳ χειμῶνος, πολλάκις δὲ τὸν κατεπάτουν καὶ οἱ ἵπποι καὶ ἔπιπτον καθ’ ὁδὸν αἱ σάρκες του. Ὅθεν ᾐσθάνετο πόνον ὑπερβολικόν, ἀλλ’ ὑπέμεινεν ὅλα ταῦτα τὰ λυπηρά, ἀποβλέπων εἰς τὴν μέλλουσαν ἀνταπόδοσιν, ἔψαλλε δὲ λέγων· «Κατάρτισαι, Κύριε, τὰ διαβήματά μου» (Ψαλμ. ιϛ’ 5) καὶ ἄλλα ρητὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς παρόμοια. Ἔπειτα πάλιν, μιμούμενος τὸν Πρωτομάρτυρα Στέφανον καὶ αὐτὸν τὸν Χριστὸν ὁ χριστομίμητος, ἔλεγε· «Κύριε, συγχώρησε τὸ ἁμάρτημά των». Κατὰ δὲ τὸ ἑσπέρας, ὅταν ἐπέστρεψεν ἀπὸ τὸ κυνήγιον ὁ Ἀκυλῖνος, ἐφρόντιζε νὰ κυνηγήσῃ μᾶλλον τὸν Ἅγιον καὶ τοῦ λέγει· «Ἐσωφρονίσθης κἂν τώρα, νὰ προσκυνήσῃς τοὺς θεούς, ἄθλιε, ἢ μένεις εἰς τὴν προτέραν μανίαν σου;». Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίνατο· «Σὺ μάλιστα εἶσαι γεμᾶτος μανίαν καὶ ἀγνωσίαν, ἀνόητε, δι’ αὐτὸ δὲν θέλεις νὰ ἐννοήσῃς τὸν ἀληθῆ Θεόν· ἐγὼ ὅμως ἔχω γνῶσι, διότι κρατῶ τὴν ἀλήθειαν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος συνέγραψεν ὁ Μεταφραστὴς Συμεών, οὗ ἡ ἀρχή· «Τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Οὗτος σῴζεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις. Τοῦτον μετενεγκὼν εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν Ἀγάπιος ὁ Κρὴς ἐξέδωκε τύποις εἰς τὸν «Νέον Παράδεισον», ἐξ οὗ παραληφθεὶς παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται καὶ ἕτερος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος». Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ μετὰ νέου Κανόνος ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅστις συνέθεσε καὶ Ἐγκώμιον εἰς αὐτὸν καὶ Παρακλητικὸν Κανόνα, εἰς τὴν Ἁγίαν αὐτοῦ Κάραν καὶ εὐχὴν ἱκετήριον, ἥτις λέγεται ὅταν συμβῇ βλάβη εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ τοὺς κήπους ὑπὸ ἀκρίδων καὶ ἑρπετῶν· ὅλα δὲ ταῦτα εὑρίσκονται ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Ξενοφῶντος. Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ ἐποίησε καὶ ὁ Πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ἥτις ἐξεδόθη ὑπὸ Σ. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1957. Περὶ δὲ τῆς Λαμψάκου βλέπε εἰς τὴν (7ην) Φεβρουαρίου, ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 171.

[2] Ὁ Αὔγουστος Καῖσαρ (Ὀκταβιανός, Γάϊος, Ἰούλιος, Νέπως), ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 27 π.Χ. πρῶτος αὐτοκράτωρ τῆς Ρώμης μετὰ τὴν μακρὰν (509-30 π.Χ.) Δημοκρατίαν αὐτῆς. Ἀπέθανεν ἐν ἔτει 14 μ.Χ. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τούτου ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

[3] Εἰς τὴν Ρωμαϊκὴν ἱστορίαν τρεῖς αὐτοκράτορες ἀναφέρονται φέροντες τὸ ὄνομαΓορδιανός. Ἐκ τούτων ὁ Α’ ἀνακηρυχθεὶς αὐτοκράτωρ ἐν ἔτει 238 ὀγδοηκοντούτης τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσεν ἓξ μόνον ἑβδομάδας. Ὁ Β’, υἱὸς τοῦ προηγουμένου, προσληφθεὶς ὑπὸ τοῦ πατρός του ὡς συνάρχων, ἐφονεύθη μαχόμενος κατὰ τῶν ἀντιπάλων του, πρὸ τῆς Καρχηδόνος, ὅτε καὶ ὁ πατήρ του ἀπηγχονίσθη. Ὁ Γ’, ἔγγονος τοῦ Α’, ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος 238 δεκαπενταετὴς τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσε δὲ μέχρι τοῦ ἔτους 244, ὅτε καὶ ἐδολοφονήθη ὑπὸ Φιλίππου τοῦ Ἄραβος, ὅστις καὶ τὸν διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον (244-249). Ὁ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος Γορδιανὸς φαίνεται νὰ εἶναι ὁ Α’.

[4] «Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς, καὶ τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυκύ, καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν» (Ἡσ. ε’ 20).

[5] Δορκὰς· κοινῶς ζαρκάδι, τῆς οἰκογενείας τῶν ἐλαφιδῶν, παροιμιώδης διὰ τὴν ταχυποδίαν της, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὸ μοναδικὸν ὅπλον της.