Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΤΡΥΦΩΝΟΣ καὶ Προεόρτια τῆς ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ.

τοὺς ἐχθρούς του, ὅσον ἐφρόντιζε νὰ διώκῃ τοὺς εὐσεβεῖς, ὁ ἀσεβέστατος, εἶχε δὲ τοῦτο διὰ μεγάλην δόξαν αὐτοῦ καὶ εὔκλειαν· ὅθεν ἡτοίμαζε τροχούς, ξίφη, ὀνύχια σιδηρᾶ καὶ ἄλλα διάφορα κολαστήρια. Ἦτο λοιπὸν εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην σκότος καὶ πόλεμος καὶ πολλοὶ μὴ ὑποφέροντες τὰ πάνδεινα παιδευτήρια, προσεκύνουν (φεῦ!) οἱ λογικοὶ τὰ ἄλογα καὶ ἀναίσθητα κτίσματα, οἱ δὲ στερεοὶ καὶ καλόγνωμοι ἔμενον ἀήττητοι ἕως τέλους, φυλάττοντες τὴν πίστιν των ἀπαρασάλευτον καὶ ὑπομένοντες ἀνδρείως ὅλα τὰ φρικτὰ κολαστήρια καὶ διὰ τοῦ προσκαίρου θανάτου ἀπήρχοντο εἰς ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Οὕτως ἐχόντων τῶν πραγμάτων, καὶ τοῦ διωγμοῦ πληθυνομένους, ἀνήγγειλάν τινες μισόχριστοι πρὸς τὸν ἔπαρχον τῆς Ἀνατολῆς, Ἀκυλῖνον ὀνόματι, ὅτι ἄνθρωπός τις ἀπὸ τὴν Λάμψακον γνωστικὸς καὶ λόγιος, ἰατρὸς τὸ ἐπιτήδευμα, καταφρονεῖ τοὺς βασιλεῖς καὶ ἐμπαίζει τοὺς μεγάλους θεοὺς προσκυνῶν τὸν Χριστόν, τὸν ὁποῖον ὁμολογεῖ ὡς μόνον Θεὸν καὶ πολλοὶ ὑπ’ αὐτοῦ ἠπατήθησαν καὶ ἠσέβησαν. Εὐθὺς λοιπὸν ἔστειλεν ὁ Ἀκυλῖνος γράμματα ἀπειλητικά, νὰ ἐρευνήσουν πανταχοῦ ἐπιμελῶς, νὰ τὸν εὕρουν καὶ νὰ τὸν ἀποστείλουν εἰς αὐτὸν τάχιστα. Δὲν ἦτο δυνατὸν λοιπὸν νὰ κρυφθῇ ὁ λαμπρὸς λύχνος τῆς πίστεως καὶ τὸ πολύτιμον καὶ χρήσιμον μύρον, τὸ ὁποῖον ἀπὸ τὴν εὐωδίαν αὐτοῦ φανερώνεται· μάλιστα καὶ μόνος του ὁ Ἅγιος, ἀκούσας ὅτι τὸν ἐζήτουν οἱ διῶκται τῆς πίστεώς μας, δὲν ἔφυγε νὰ κρυφθῇ εἰς τὰ δάση καὶ σπήλαια, ἀλλ’ ὡπλίσθη μὲ προσευχὰς καὶ δεήσεις καὶ οὕτω φαιδρὸς παρρησιάζεται πρὸς τοὺς ζητοῦντας, οἵτινες ἔφερον αὐτὸν χαίροντες εἰς τὸν ἔπαρχον εὑρισκόμενον τότε εἰς τὴν Νίκαιαν.

Παραστήσαντες λοιπὸν τὸν Ἅγιον εἰς τὸ κριτήριον, τὸν ἠρώτησεν ὁ ἔπαρχος νὰ εἴπῃ τὸ ὄνομα, τὴν πίστιν, τὴν τύχην (ἤτοι ποίας καταστάσεως ἄνθρωπος ἐτύγχανε) καὶ τὴν πατρίδα του, ὁ δὲ Ἅγιος εἶπε πρὸς αὐτόν· «Τρύφων καλοῦμαι καὶ εἶμαι ἀπὸ τὴν Λάμψακον· τύχην ἡμεῖς δὲν ὁμολογοῦμεν, διότι δὲν ὑπάρχει, ἀλλὰ πιστεύομεν ὅτι ὅλα ἔγιναν εὐτάκτως ἀπὸ τὸν Παντοδύναμον Θεόν, ὅστις κυβερνᾷ ὅλον τὸν κόσμον μὲ τὴν σοφίαν του καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν τύχην· εἶμαι δὲ τὴν κατάστασιν ἐλεύθερος (καὶ ὄχι δοῦλος), μόνον εἰς τὸν Δεσπότην μου Χριστὸν ἐδουλώθην, ὅστις εἶναι ὁ στέφανός μου, ἡ δόξα μου καὶ τὸ καύχημά μου. Τοῦ λέγει ὁ ἔπαρχος· «Ὁ βασιλεὺς ἐπρόσταξεν, ὅτι


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος συνέγραψεν ὁ Μεταφραστὴς Συμεών, οὗ ἡ ἀρχή· «Τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Οὗτος σῴζεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις. Τοῦτον μετενεγκὼν εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν Ἀγάπιος ὁ Κρὴς ἐξέδωκε τύποις εἰς τὸν «Νέον Παράδεισον», ἐξ οὗ παραληφθεὶς παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται καὶ ἕτερος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος». Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ μετὰ νέου Κανόνος ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅστις συνέθεσε καὶ Ἐγκώμιον εἰς αὐτὸν καὶ Παρακλητικὸν Κανόνα, εἰς τὴν Ἁγίαν αὐτοῦ Κάραν καὶ εὐχὴν ἱκετήριον, ἥτις λέγεται ὅταν συμβῇ βλάβη εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ τοὺς κήπους ὑπὸ ἀκρίδων καὶ ἑρπετῶν· ὅλα δὲ ταῦτα εὑρίσκονται ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Ξενοφῶντος. Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ ἐποίησε καὶ ὁ Πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ἥτις ἐξεδόθη ὑπὸ Σ. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1957. Περὶ δὲ τῆς Λαμψάκου βλέπε εἰς τὴν (7ην) Φεβρουαρίου, ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 171.

[2] Ὁ Αὔγουστος Καῖσαρ (Ὀκταβιανός, Γάϊος, Ἰούλιος, Νέπως), ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 27 π.Χ. πρῶτος αὐτοκράτωρ τῆς Ρώμης μετὰ τὴν μακρὰν (509-30 π.Χ.) Δημοκρατίαν αὐτῆς. Ἀπέθανεν ἐν ἔτει 14 μ.Χ. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τούτου ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

[3] Εἰς τὴν Ρωμαϊκὴν ἱστορίαν τρεῖς αὐτοκράτορες ἀναφέρονται φέροντες τὸ ὄνομαΓορδιανός. Ἐκ τούτων ὁ Α’ ἀνακηρυχθεὶς αὐτοκράτωρ ἐν ἔτει 238 ὀγδοηκοντούτης τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσεν ἓξ μόνον ἑβδομάδας. Ὁ Β’, υἱὸς τοῦ προηγουμένου, προσληφθεὶς ὑπὸ τοῦ πατρός του ὡς συνάρχων, ἐφονεύθη μαχόμενος κατὰ τῶν ἀντιπάλων του, πρὸ τῆς Καρχηδόνος, ὅτε καὶ ὁ πατήρ του ἀπηγχονίσθη. Ὁ Γ’, ἔγγονος τοῦ Α’, ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος 238 δεκαπενταετὴς τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσε δὲ μέχρι τοῦ ἔτους 244, ὅτε καὶ ἐδολοφονήθη ὑπὸ Φιλίππου τοῦ Ἄραβος, ὅστις καὶ τὸν διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον (244-249). Ὁ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος Γορδιανὸς φαίνεται νὰ εἶναι ὁ Α’.

[4] «Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς, καὶ τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυκύ, καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν» (Ἡσ. ε’ 20).

[5] Δορκὰς· κοινῶς ζαρκάδι, τῆς οἰκογενείας τῶν ἐλαφιδῶν, παροιμιώδης διὰ τὴν ταχυποδίαν της, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὸ μοναδικὸν ὅπλον της.