Λόγος εἰς τὸν ΔΕΙΠΝΟΝ τὸν ΜΥΣΤΙΚΟΝ καὶ περὶ τοῦ ΝΙΠΤΗΡΟΣ καὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ, διασκευὴ ἐκ τῶν Λόγων τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ὅταν λοιπὸν ἔνιψεν ὁ Κύριος τοὺς πόδας τῶν Μαθητῶν Του, ἐπῆγε καὶ ἔβαλε πάλιν τὸ ἔνδυμά Του καὶ καθίσας τοὺς λέγει· «Ἐγνωρίσατε τί ἔκαμα εἰς σᾶς; Σεῖς μὲ λέγετε αὐθέντην καὶ διδάσκαλον καὶ καλῶς τὸ λέγετε. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἐγὼ ὁ αὐθέντης καὶ διδάσκαλός σας ἔνιψα τοὺς πόδας σας, οὕτω πρέπει καὶ σεῖς νὰ νίπτετε τῶν ἄλλων τοὺς πόδας. Παράδειγμα σᾶς ἔδωκα, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἔνιψα τοὺς πόδας σας, οὕτω νὰ κάμνετε καὶ σεῖς εἰς ἄλλους» (αὐτ. 14). Λέγει δὲ ὁ ἀρεοπαγίτης Διονύσιος περὶ τοῦ προδότου Ἰούδα, ὅτι τῇ ἀληθείᾳ τὸ πεπαλαιωμένον κακόν, νέον καλὸν δὲν γίνεται. Οὕτω ἦτο καὶ ὁ Ἰούδας πεπαλαιωμένη ἁμαρτία καὶ φιλαργυρία μισητή, καθὼς τὸ λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι «ρίζα πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία» (Α’ Τιμ. ϛ’ 10), δι’ αὐτὸ καὶ δευτέραν εἰδωλολατρίαν τὴν ἐπωνόμασεν.

Ἀφοῦ ἐδείπνησαν ὁ Χριστὸς καὶ οἱ Ἀπόστολοι, ἐξῆλθεν ὁ Ἰούδας νὰ ὑπάγῃ εἰς τοὺς Ἑβραίους διὰ νὰ τὸν παραδώσῃ, ὡς εἶχε κάμει συμφωνίαν ἀπὸ τὴν Τετάρτην, ὁπότε τοὺς εἶπε· τί θέλετε νὰ μοῦ δώσητε, διὰ νὰ σᾶς τὸν παραδώσω; Καὶ ἔκαμαν τὴν σύμβασιν διὰ τριάκοντα ἀργύρια. Ἀντ’ αὐτοῦ τοῦ ποσοῦ ἐπωλήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἀφοῦ λοιπὸν ἔφυγεν ὁ Ἰούδας, ἐπῆρεν ὁ Χριστὸς τοὺς Ἀποστόλους καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν· διὰ νὰ μὴ φανῇ δὲ ὅτι φεύγει, ἐπῆγεν ἐκεῖ εἰς τόπον γνωστὸν καὶ ὄχι κρύφιον εἰς τοὺς Ἑβραίους. Τότε λέγει εἰς τοὺς Μαθητάς του· «Ὅλοι σας μέλλετε νὰ σκανδαλισθῆτε ταύτην τὴν νύκτα πρὸς ἐμέ, ἐπειδὴ εἶναι γεγραμμένον εἰς τὴν Βίβλον· «Πατάξω τὸν ποιμένα καὶ διασκορπιθισήσονται τὰ πρόβατα τῆς ποίμνης» (Ματθ. κϛ’ 31, Ζαχ. ιγ’ 7). Τότε ἀποκρίνεται ὁ Πέτρος· «Ἂν ὅλοι σκανδαλισθοῦν πρὸς Σέ, ἐγὼ δὲν θὰ σκανδαλισθῶ, διότι διὰ Σὲ πρόθυμος εἶμαι νὰ καταδικασθῶ καὶ εἰς φυλακὴν καὶ εἰς θάνατον». Ἀπεκρίθη ὁ Χριστός· «Ἀληθῶς σοῦ λέγω, Πέτρε, ὅτι ταύτην τὴν νύκτα, πρὶν φωνήσῃ ὁ ἀλέκτωρ δύο φοράς, σὺ θέλεις μὲ ἀπαρνηθῆ τρίς» (Ματθ. κϛ’ 33-35, Μάρκ. ιδ’ 29-31). Εἶτα στραφεὶς πρὸς τοὺς Μαθητάς του, λέγει πρὸς αὐτούς· «Ἐγερθῆτε νὰ φύγωμεν ἀπὸ ἐδῶ» (Ματθ. κϛ’ 46, Μάρκ. ιδ’ 42).

Ἀναχωρήσαντες λοιπὸν ἐκεῖθεν ἦλθον πέραν τοῦ χειμάρρου τῶν Κέδρων, ὅπου ἦτο κῆπος· διότι ἐκεῖ εἶχε συνήθειαν νὰ πηγαίνῃ συχνὰ ὁ Χριστός, ἐκεῖ λοιπὸν ἔμελλε νὰ συλληφθῇ ὑπὸ τῶν Ἑβραίων, διὰ νὰ ἐξαφανίσῃ τὴν προπατορικὴν ἁμαρτίαν, ἡ ὁποία ἔγινε μέσα εἰς τὸν κῆπον τῆς τρυφῆς τοῦ Παραδείσου. Ἐκεῖ λέγει πρὸς τοὺς Ἀποστόλους· «Καθίσατε ἐδῶ, ἕως νὰ ὑπάγω παρέκει νὰ παρακαλέσω τὸν Πατέρα μου».